Het Universitair netwerk ouderenzorg (UNO) van het UMCG werkt structureel samen met 20 ouderenzorgorganisaties in Noord- en Oost-Nederland, waaronder Zorggroep Meander. Zo werken we samen op verschillende thema’s door gezamenlijk onderzoek te doen en door kennis te delen en toe te passen in de praktijk.

“Doel van onze samenwerking is dat er wetenschappelijk onderzoek wordt gedaan waar de cliënt echt iets aan heeft”, stelt Henriëtte van der Kloet, Adviseur implementatie & innovatie UNO-UMCG. “Binnen dit netwerk wisselen we kennis uit en starten onderzoeken op basis van input vanuit de zorg: waar is behoefte aan en waar kan de zorg beter?”

Afwijkend gedrag
De ontwikkeling van PAIC 15, een pijnobservatieschaal voor mensen met dementie, is hier een goed voorbeeld van. “Iemand met dementie kan niet meer goed aangeven of hij pijn heeft. Wanneer een bewoner afwijkend gedrag vertoont, zie je als Zorgkundige: ‘er is iets anders dan anders’”, zegt Lianne Witvoet, Kwaliteitsverpleegkundige op locatie Veenkade. “We zijn snel geneigd te denken dat dit gedrag een gevolg is van de dementie en zetten bijvoorbeeld medicatie in. Maar vaak is er een aanleiding voor het veranderende gedrag en klopt het gevoel van de Verzorgende. Dat was de reden om, samen met de Psychologen, UNO-UMCG in te schakelen.”

Van fronsen tot wrijven
“Er bestonden al verschillende observatie-instrumenten”, weet Henriëtte. "Onderzoekers hebben bekeken welke zich het beste lenen voor de ouderenzorg en makkelijk in gebruik zijn. Na uitgebreid onderzoek en testen in verschillende landen zijn er 15 signalen beschreven die mogelijk op pijn wijzen. Dat kunnen signalen zijn in het gezicht (bijvoorbeeld fronsen) of in beweging (bijvoorbeeld meer bewegingen maken, lopen, wrijven of juist heel stilzitten). Samen vormen ze de Pain Assessment in Impaired Cognition, afgekort PAIC 15.”

‘Hebben we pijn uitgesloten?’
“Het begint vaak met een verandering in gedrag”, knikt Kwaliteitsverpleegkundige Anneke Jansen op locatie Parkheem. “Dat kan een indicatie voor pijn zijn. We kunnen het onderbuikgevoel hierover nu onderbouwen door observaties met PAIC 15 en zo nodig kiezen voor pijnstilling. Dat brengt rust voor de bewoner én voor medebewoners en dus medewerkers. Met hulp van UNO-UMCG implementeren we PAIC 15 binnen de gehele organisatie.” Samen met Henriëtte organiseerden Anneke en Lianne op alle locaties goedbezochte startbijeenkomsten. “PAIC 15 wordt steeds meer gebruikt”, merkt Lianne. “Het draait om bewustwording, tijdens onze wekelijkse gedragsvisite is nu de standaardvraag: hebben we pijn uitgesloten? Dat leidt tot een betere kwaliteit van zorg.” “Fantastisch!”, reageert Henriëtte. “We delen deze ervaringen ook met de andere ouderenzorgorganisaties binnen UNO-UMCG.”